Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1, tuyến Bến Thành – Suối Tiên với chiều dài 19,7km gồm 2,6km đi ngầm và 17,1km đi trên cao, với 14 nhà ga bao gồm 3 ga ngầm và 11 ga trên cao được khởi công xây dựng từ tháng 8-2012. Hiện tại, tổng khối lượng của toàn dự án đã đạt 84,26%. Cụ thể, gói thầu CP1a (đoạn ngầm từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát TP) khối lương thực hiện đạt 88%. Gói thầu CP1b (đoạn ngầm từ ga Nhà hát TP đến ga Ba Son) đạt 95,56%. Gói thầu CP2 (đoạn trên cao và depot) đạt 92,21%. Gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng về thiết bị) đạt 69%.
Chiều 28-4, Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM (BQLĐS) cùng Liên danh Nhà thầu Shimizu – Maeda tháo dỡ toàn bộ rào chắn trên đường Lê Lợi (đoạn Nguyễn Huệ – Pasteur) thuộc Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 Bến Thành – Suối Tiên) phía trước Nhà hát Thành phố. Mặt bằng sau khi tái lập bàn giao cho Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật (Sở Xây dựng); Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ (Sở GTVT) để các đơn vị quản lý.
Theo BQLĐS, đây là hạng mục thi công vượt tiến độ so với kế hoạch thi công ban đầu của nhà thầu là 30-5. Ban sẽ tiếp tục phối hợp các đơn vị liên quan triển khai tăng tốc thi công các hạng mục như hoàn thiện tầng B1 và tái lập mặt bằng Ga Ba Son, đóng điện tại trạm điện Bình Thái, nhập khẩu các đoàn tàu tiếp theo, lắp đặt hệ thống đường ray, hệ thống cơ điện, thông tin tín hiệu… trên toàn tuyến và lắp đặt trang thiết bị, hoàn thiện tại các nhà ga, đảm bảo đẩy nhanh tiến độ thi công của dự án.
Ban Quản lý Đường sắt đô thị phối hợp với nhà thầu Hitachi, tư vấn và các nhà thầu liên quan triển khai thi công hạng mục hệ thống cấp điện trên toàn tuyến metro số 1, với mục tiêu kết nối nguồn điện từ hai trạm điện 110kV Bình Thái và Tân Cảng để cấp nguồn cho các trạm điện nhà ga. Đây là sự kiện đánh dấu bước chuyển giai đoạn mạnh mẽ của dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 Tp. Hồ Chí Minh, từ thi công kết cấu hạ tầng sang bước chuẩn bị cho giai đoạn vận hành thử nghiệm các thiết bị và chạy thử của dự án.
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Tp. Hồ Chí Minh, nếu dịch bệnh được kiểm soát tốt thì hạng mục kéo cáp sẽ được hoàn thành trong quý 2/2021. Từ đó, nỗ lực đưa tuyến metro số 1 vận hành thử nghiệm và sớm đưa vào vận hành thương mại.
Ông Huỳnh Hồng Thanh, Phó Trưởng ban Ban Quản lý đường sắt đô thị Tp. Hồ Chí Minh cam kết, Ban Quản lý Đường sắt đô thị sẽ cùng với các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công; trong quá trình điều hành dự án luôn đặt chất lượng của công trình làm tiêu chí quan trọng nhất để cùng nhau phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu với chất lượng cao và an toàn nhất. Cùng với đó, các đơn vị luôn đảm bảo thực hiện các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 hiệu quả trên toàn công trường.
Để chuẩn bị cho vận hành metro số 1 trong năm 2021, ngay từ giữa tháng 12-2020, MAUR đã chủ động dự báo tình hình và xây dựng kế hoạch điều hành, quản lý dự án metro số 1 với những kịch bản hết sức cụ thể. Kịch bản này có thể ứng phó kịp thời với những diễn biến phức tạp của dịch COVID-19.
Thực hiện chỉ đạo của UBND TP, Sở GTVT đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, MAUR và Công ty HURC1 xây dựng kế hoạch triển khai các công việc cần thực hiện nhằm vận hành, khai thác hiệu quả tuyến metro số 1.
Nội dung chính của kế hoạch này bao gồm các nhóm công việc như: Đẩy nhanh tiến độ công tác xây dựng, chuẩn bị cho tiếp nhận, vận hành, khai thác tuyến; phát huy hiệu quả của tuyến; công tác truyền thông tuyên truyền… Ở mỗi nhóm thì có phân công công tác cụ thể, cơ quan, đơn vị chủ trì phối hợp, sản phẩm, thời gian hoàn thành. Hiện nay, UBND TP đang xem xét để ban hành kế hoạch trên.
Đối với nhân viên trực tiếp vận hành tuyến metro số 1, Công ty HURC1 đã tuyển chọn, phối hợp với MAUR chuyển tư vấn chung NJPT và Trường CĐ Đường sắt đào tạo cho 58 kỹ thuật viên lái tàu. Tính đến cuối tháng 11-2020, đã hoàn thành được 9/19 môn học lý thuyết. Hiện MAUR khẩn trương báo cáo UBND TP chỉ đạo cho phép ký kết Phụ lục hợp đồng số 19 của hợp đồng tư vấn chung để công tác đào tạo lái tàu được triển khai trở lại. Từ đó, công tác đào tạo kỹ thuật viên điều độ, trưởng ga được tư vấn chung NJPT sớm triển khai thực hiện.
Trong năm nay, tuyến metro số 1 sẽ dự kiến vận hành thử trên cao đoạn Long Bình – Bình Thái vào quý IV, sau đó tiến hành vận hành thử toàn tuyến.
Ngoài ra, Bộ GTVT đang lấy ý kiến xây dựng thông tư về nội dung cấp giấy phép lái tàu trên các tuyến đường sắt đô thị mới đưa vào khai thác, vận hành có công nghệ lần đầu sử dụng tại Việt Nam. Nội dung này được thực hiện theo hướng sử dụng kết quả vận hành tàu an toàn trong thời gian vận hành thử nghiệm tuyến để làm cơ sở cho hội đồng đánh giá, Cục Đường sắt Việt Nam cấp giấy phép lái tàu.
Hệ thống giao thông vận tải nói chung, trong đó mạng lưới đường sắt đô thị nói riêng vừa là tiền đề, vừa là động lực cho sự phát triển kinh tế – xã hội. TP ngày càng phát triển, nhu cầu đi lại ngày càng tăng nhanh dẫn đến vấn nạn kẹt xe, ô nhiễm không khí và tai nạn giao thông.
Trong bối cảnh đó, các giải pháp về giao thông đường bộ như mở rộng đường, xây thêm cầu… chỉ có thể đáp ứng được trong ngắn hạn. Phát triển mạng lưới giao thông công cộng là giải pháp duy nhất, mang tính bền vững và lâu dài.
